Vervoer(ing)

De ongeveer 500 km van Addis Abeba naar Arba Minch duurde een klein uurtje. De vlucht met de F50 verliep soepel. Op het moment van onze, Marjet en Jan, aankomst kwamen Hans en Hanny aan op de motor van Hans, een 200 cc Lifan van Chinese makelij. Een taxi, de enige in Arba Minch die je telefonisch kunt reserveren, stond klaar. Arba Minch ontvouwde zich voor onze ogen. Ik, Jan, zag veel overeenkomsten met Somaliland: weinig auto’s en veel lopende mensen met een bestemming naar everywhere. De straat lijkt het eigendom van de eindeloze stroom ‘eigen benen transporteurs’. Zie hier onze eerste ervaringen met belangrijke vormen van vervoer in Arba Minch. Daar kwam in de loop van de tijd bij een min of meer luxueuze 4WD, altijd een Toyota, als regel via kennissen en contacten van Hanny en/of Hans. (Netwerken is ook hier belangrijk). Zonder deze waren meerdere uitstapjes niet mogelijk geweest. Over specifieke ervaringen hierna meer.

De driedaagse tocht in een 4WD van de missie naar de plaats Dinka en stammen in het zuiden viel figuurlijk in het water: Marjet werd gedurende de tocht zo ziek dat we in Konso terugkeerden na bij de lodge Strawberry Fields iets genuttigd te hebben. (Strawberry Fields wordt gerund door een bijzondere Ier, die op ecologische principes groenten en fruit verbouwt. Hij is getrouwd met een Ethiopische moslima en voor de verandering ook zelf moslim geworden. Wat heet ‘out of the box’ leven en werken!).
Het voordeel (Elk nadeel heb zijn voordeel, zegt een bekende Nederlandse filosoof) was dat we met zijn vieren wel de 4WD tot onze beschikking hadden en de toerist konden uithangen. En Hanny en Hans rijden minstens even goed over keien en tussen horden koeien door als de Ethiopiers). Toen Marjet de volgende dag weer behoorlijk fit was, gingen we de ‘weg’ omhoog naar Zigitti. De reis van zo’n 20 km is om van in vervoering te raken om minimaal drie redenen:

- Een adembenemend uitzicht over bergen en valleien met kleurschakeringen in groen, geel, rood, etc. De terrasbouw met allerlei soorten gewassen draagt hieraan volop bij.

- Een bezoek aan de school waar Hanny ervoor gezorgd heeft dat er betere toiletvoorzieningen komen voor de 1500 leerlingen.

- De schier eindeloze stroom mensen en vee. De mens heeft alleen zijn benen als transportmiddel en zijn rug, hoofd of nek als laadbak voor van alles en nog wat: takkenbossen, bundels koolbladeren, manden met eieren, hooi, gras, etc. Met name vrouwen zijn ‘lastdieren’, waarvoor je alleen maar veel respect kunt hebben. Het leven is zwaar is hier een eufemisme.

Om te ervaren wat het is dit soort routes te moeten lopen, heb ik op een dag deze weg deels te voet afgelegd met alleen een rugzakje en goede schoenen. (Ethiopiers lopen op slippers, sandalen of blote voeten). I never walked alone; prachtig en leerzaam om zoiets mee te maken, alleen was mijn Amhaars nog niet goed genoeg voor een gesprek. Drie mannen met een grote mand eieren op hun hoofd of nek namen net als ik de laatste kilometers naar beneden een steile en rotsige afdaling. Binnen de kortst mogelijke tijd waren ze uit zicht verdwenen. Het is niet vreemd dat Ethiopie zulke goede hardlopers levert.
Een derde keer naar Zigitti was met Hans op zijn motorfiets. Dan ervaar je wat een meerwaarde een dergelijk vervoermiddel heeft bij bar slechte wegen. Binnen de kortst mogelijk tijd waren we ter plekke om vervolgens met de benenwagen de ‘berg’ de Gacho te beklimmen. Dit was zwaar maar zeer de moeite waard: wat een uitzicht en wat een verbazing over waar mensen wonen en werken. Overal hutten, vrouwen, kinderen en allerlei agrarische activiteiten. Hoe krijgen ze in vredesnaam hun spullen op de markt van Zigiti of Arba Minch, het lijkt Sisiphus arbeid. Ook hier gold dat je nooit alleen was. Meerdere kinderen huppelden spelenderwijs met ons zwoegende blanken mee naar boven en beneden. Twee meisjes deden dat op blote voeten!

Het openbaar vervoer is een openbaring, maar je raakt er niet altijd van in vervoering. De reis naar het bergdorp Chencha, zo’n 35 km van Arba Minch, startte nadat we 1 uur en 50 minuten gewacht hadden in een nogal warme bus. Het geval wil dat een bus altijd helemaal vol moet zijn(en dat betekent inderdaad dat elke zitplaats bezet is), voordat de bus vertrekt. De uitzichten, de markt en de waterval waren deze wachttijd meer dan waard. Zeer bijzonder waren de waterpijp rokende mannen en vrouwen. Naast elkaar gezeten wordt de pijp na een paar trekjes doorgegeven, een sociaal gebeuren en om even bij te komen na een zware voettocht als vrachtwagen. Als het monster van de stuff (‘qat-like’zei onze begeleider) goed bevalt, kopen ze een voorraadje om thuis even de zorgen van alledag wat te verlichten.

De tocht naar Konso en omgeving in een 4WD met chauffeur van het weeshuis, waar Hanny het nodige goede werk heeft gedaan, was zeer de moeite waard. (Al moet gezegd worden dat richting Konso ons niet alleen maar zegen bracht: deze dag was mijn fysieke toestand niet optimaal). De authentieke dorpjes Mecheke en Gamole zijn kenmerkend voor hoe mensen hier leefden en leven. Zo slapen jongens van 12 tot 18 jaar samen in een of meerdere community houses (in hun taal van het Konso heten ze ‘morra’), totdat ze uitgehuwelijkt worden. Wie met wie trouwt wordt bepaald door het dorpsbestuur, dat bestaat uit de leiders van de aanwezige families of clans. Als we dat tenminsten goed hebben begrepen van de gids.
De erosieformatie van rode zandsteen bij het dorpje Gesergio bracht ons bij Bryce National Park in de VS. De schoonheid ervan laat zich niet verwoorden en ook beelden laten maar een deel van de werkelijkheid zien.

De komende dagen via de Bale Mountains terug naar Addis Abeba in een 4WD met chauffeur. We hebben grote verwachtingen, het vervoer kennen we tot op zekere hoogte (namelijk tot zo’n 2600 m, de Bale Mountains gaan tot zo’n 3700 m), de vervoering moeten we maar afwachten na alles wat we gezien en meegemaakt hebben.

Zie http://hanshesseling.nl/vervoer.pdf voor een paar van onze foto’s van vervoer in Ethiopië: van kippen, mensen, hout, bananen, auto’s met pech, ...