De lik wordt 46

De gevangenis in Arba Minch bestaat vandaag, oudejaarsdag, precies 46 jaar. En dat zal gevierd worden! Wij hebben onze uitnodiging te danken aan de boeken, boekenkasten, tafels, banken en schoolbord die we, ook met geld van Jan en Marjet en Heika, aan de gevangenisbibliotheek hebben gegeven. Netjes om negen uur staan we voor de poort, met Paddy en enkele mensen van de missie, die ook uitgenodigd zijn. De binnenplaats is uitermate keurig, vrijwel alle personeel in uniform, en... geen gevangene te zien. Alle 1800 binnen?

Op een plekje dicht bij de buitenmuur gaat de ceremonie plaatsvinden. Er staat een kleurig versierd podium, en met stoelen, tafels, banken, zeil en matten is er een overdekte zitruimte voor verscheidene honderden gasten gemaakt. Vers gras over de grond. De buitenmuur is onwaarschijnlijk laag, nog geen twee meter, en van los gestapelde stenen. Er is wel een betere binnenmuur, maar gevangenen zijn ook wel vaak in de tussenruimte. Ze ontsnappen hier kennelijk zelden. In juli zijn er toch vier over de muur geklommen, maar dat moest er een met zijn leven bekopen, en de andere drie zijn weer ingerekend, nog voor ze de belendende kerk van St Michael konden bereiken.

Na een half uurtje komt de commander er aan, met zo’n veertig genodigden bij zich. Een beetje gezette man, heel vriendelijk, heel entertaining – maar hij straalt ook wel uit dat je beter geen conflict met hem kan hebben. Bewakers posteren zich rondom de zitruimte. Meer gasten stromen toe. De ceremoniemeester-redenaar die alles aan elkaar oreert is een oude bekende: Mengistu, de onderwijzer die ook helpt in het weeshuis van Tsehay, regelmatig preekt in diverse kerken, en nu onderwijzer op de gevangenisschool is.

Na wat plichtplegingen gaan we al snel over tot de rondleiding. De commander neemt de leiding en we gaan zijn microfoon achterna, het binnenterrein op. Daar wachten ons idyllische taferelen. Mannen die borduren, mannen die tapijtjes knopen, kunstschilders, vierhonderd(!) wevers achter weefgetouwen, kleermakers, alles in ingetogen stilte... De bibliotheek zit tot op de laatste plek vol met zwijgende mannen achter opengeslagen boeken, die af en toe uit hun ooghoeken naar de gasten gluren. De timmerlui, de metaalbewerkers, de steenhouwers die cobblestones hakken uit grotere stenen: niemand doet niets - behalve een grote groep die als figuranten alle plaatsen in het halfopen cafetaria bezet. En bijna niemand zegt iets, ook iedereen in het cafetaria is muisstil. Indrukwekkend dat zoveel mensen wat zinnigs te doen hebben, maar ook spooky, die duidelijke enscenering... En er zijn maar een paar vrouwen ogenschijnlijk, in de... juist: naaimachineafdeling.

In de slaapzalen is alles netjes. Mannen hebben matrassen van ergens tussen de zestig en tachtig centimeter breed voor zichzelf, pal tegen elkaar aan in lange rijen. Ook nog op twee nivo’s, met ingenieus aangebrachte houtconstructies. Persoonlijke bezittingen hang je in een plastic zak boven je hoofd aan het plafond. Het lijkt wel wat op kamperen in Yosemite, waar je je etensvoorraadje goed afgesloten via katrollen aan boomtakken naar boven takelt zodat de beren er niet bij kunnen.
En met z’n honderden op zaal heb je dan toch maar mooi één televisie. Die stond demonstratief overal aan. En dat de generator voor noodstroom werkte werd ook nog even gedemonstreerd...

Terug voor het vervolgprogramma. Lange speeches in het Amhaars. Prijsuitreikingen aan talloze mensen. Aansnijden van de taart met “46” erop, en uitdelen van hele kleine stukjes, en koffie. Nog meer toespraken, dansen van een Gamogna-dansgroep, en dan lunchen. Een enorm rauw vlees buffet, en iedereen die bier wil krijgt meteen twee flesjes mee naar zijn plaats...

Al met al: een hele gave gevangenis. Gezellige werk- en woongemeenschap. En een leuke besteding van je oudejaarsdag!
Iedereen een heel gelukkig 2010 gewenst!

Foto’s op http://hanshesseling.nl/lik.pdf . Wat er op staat:

1 we zijn te vroeg – de eerste gasten. Let op de buitenmuur...
2 ... en de St Michaelkerk daarachter
3 de commander leidt de gasten rond – hier de entree tot de wards
4 borduren
5 de schilder en zijn werk
6 knopen
7 gek hè, de hele bibliotheek zit vol, en iedereen leest of studeert
8 een paar van de vele wevers
9 een slaapzaal
10 wachttoren op de buitenmuur (er is een betere binnenmuur)
11 de Gamo dansers van straks kijken ook even in een schoolklasje
12 het gevangenenkoor en de koffiedames
13 graduates van de gevangenisschool
14, 15 Gamogna zanger en dansers
16 er zijn veel prijzen uit te reiken. Father Paddy krijgt er ook een, voor de projekthulp van de missie
17 meer dans
18 bij een lekker stuk rauw vlees hoort ook een kwakje vet
19 zou er nog iemand bewaakt worden?
20 wij lopen er zo weer uit. Grap van mijn moeder zaliger: zegt de gevangenispredikant aan het eind van zijn bezoek tegen de dief: welk geestelijk lied zullen we nu zingen? Zegt de dief: “ik zie een poort wijd open staan”