Jigirmal

Dit jaar zijn we met Pasen thuis gebleven en dat hebben we geweten. Na 55 dagen vasten zonder vlees wordt er – voor zover de financiën dat toelaten - flink uitgepakt. Pasen is een familiefeest zoals bij ons Kerst. Op straat is het twee dagen erg rustig, het draait deze dagen vooral om naar de kerk gaan en eten met de familie. En als je in de gunstige positie verkeert dat er zich een paar blanken in je vriendenkring bevinden dan moeten die ook uitgenodigd worden. Voor ons betekende dat dat het uitnodigingen regende, meer dan we aan konden nemen als we het ten minste bij twee uitgebreide maaltijden per dag wilden laten. De oplossing werd door de uitnodigende partijen snel gevonden: we verlengen Pasen gewoon met een paar dagen, hetgeen hier heel normaal is. Veel mensen zijn een week afwezig van hun werk; volkomen geaccepteerd en zoiets als het bijhouden van het aantal vakantiedagen bestaat hier niet.

In die Paasweek hebben we dus erg veel Doro Wot genuttigd: gestoofde kip in een zeer pittige en zeer vette (bijna helemaal boter) saus waarin zich ook voor elke gast nog een gekookt ei bevindt. De prijs van uien en eieren is met Pasen 25–100 % gestegen en tot op dit moment nog niet weer gedaald.

Onze laatste paasmaaltijd was bij Aschagré, de man die onze prachtige tweede partij schoolbankjes gemaakt heeft. Tijdens het eten stond, zoals hier meestal het geval is als met er een bezit, de televisie aan. Dit keer met een afgrijselijke zeer christelijke film waarin wel eens zou worden uitgelegd hoe slecht het wel niet met je kon aflopen als je niet in de Heer gelooft. In dit geval zou de jonge vrouw die weigerde zich te laten bekeren door drie door haar echtgenoot ingehuurde huurmoordenaars uit de wereld geholpen worden terwijl ze een bad nam. Overal in de rivieren zie je hier half of geheel ontklede mannen en vrouwen die zichzelf en/of hun kleding staan te wassen. Maar als vrouw wordt je kennelijk wel geacht je bh en een rok aan te houden tijdens het badderen. De kijker zou eens geshockeerd kunnen worden. Het wurgen van de betreffende dame mocht echter wel meerdere keren in detail vertoond worden. Ik zie het een toch echt liever dan het ander.

Toen het Paasgebeuren achter de rug was was het tijd voor Hans’ 62ste verjaardag en na ons Nederlandse uitstapje vonden we het tijd om dat toch maar weer eens goed te vieren. Dus de vrienden van de katholieke missie uitgenodigd, Karen de andere volunteer en diverse vrienden en buren van onze protestantse Mekane Yesus compound uitgenodigd voor een borrel en diner. Hoewel borrel, protestanten mogen hier geen alcohol gebruiken en niet dansen. Na anderhalve dag in de keuken lukte het ook hier om een uitgebreide maaltijd met soep, diverse curry schotels en salades en een paar cakes/taaarten op tafel te zetten. Alleen toen die lang verwachte goede tropische bui net die avond kwam was de kamer wel een beetje krap met 13 gasten. We hebben weer heel wat afgelachen, vooral om die ontzettend droge humor van Father John, waarvan ik nog steeds niet weet of onze protestantse vrienden, die doorgaans zo serieus zijn, het echt konden waarderen. Op een gegeven moment stelde Hans de vraag wat nu precies het verschil was tussen de divers protestantse kerken hier: de Kale Hiwot church, Mekane Yesus Church of the Full Gospel Believers Church. Well, zei John, I am a Full Catholic now after Hanny’s meal.

Het werd een latertje en na een korte nacht ben ik de volgende dag naar Addis gegaan om Dan en Debbie, een Amerikaans echtpaar van onze leeftijd af te halen. We hadden hen vorig jaar ontmoet toen zij het weeshuis hier bezochten. Korte tijd later ging Dan gedwongen (het ging niet best bij Ford) met vervroegd pensioen en konden ze hun droom waar gaan maken: kinderen in een ontwikkelingsland helpen. In november verhuisden ze met dat doel naar Cambodja, waar we ze in Januari opgezocht hebben. Tot onze verbazing hadden ze het er niet naar hun zin, er waren daar al zoveel hulp organisaties dat ze het gevoel hadden er niet echt nodig te zijn. Dan besloot om in Maart naar Ethiopië af te reizen om de mogelijkheden daar te onderzoeken. En jawel, weer een maand later arriveerden ze hier met hun hele hebben en houden in 5 koffers. Dan gaat op onze compound helpen met het bouwen van een nieuwe kerk voor 2500 gelovigen. Debbie wil zo snel mogelijk verhuizen naar Jinka, een plaats in het Zuiden, zo’n 8 -9 uur reizen met de bus hier vandaan. Daar wil ze samen met een paar andere missionarissen proberen een soort pleeggezinnen-project op te zetten om baby’s die door hun familie verstoten worden in Ethiopië op te vangen in plaats van ze te laten adopteren in het buitenland. Een aantal stammen in het Zuiden gelooft namelijk dat er kwade geesten aan het werk zijn als de boventandjes eerder doorkomen dan de ondertandjes (of was het nu net andersom?). De baby wordt dan vaak achtergelaten in het bos of gedood. Hetzelfde gebeurt nogal eens bij kinderen die voortgekomen zijn uit een buitenechtelijke relatie.

Ze kwamen dus met hun 5 koffers en er wachtte in Arba Minch een leuk maar volkomen leeg huisje op ze. Hetzelfde huis als waar wij de eerste 3,5 maand gewoond hebben. Dat betekende dus dat er erg veel spullen gekocht moesten worden. Na een lange dag winkelen in Addis, waar ik gelukkig inmiddels behoorlijk wat adresjes ken, zijn we woensdag weer terug gereden naar Arba Minch. Donderdag daar op de markt een paar nette stoelen gekocht en een salontafel op de kop getikt. Alleen een eethoek konden we niet vinden op de markt. Uiteindelijk bleek er in de woodworkshop op onze compound een naar plaatselijke begrippen fraaie tafel te koop en konden er ook nette stoelen voor een redelijke prijs bij gemaakt worden.

We zijn heel benieuwd of het hen in Ethiopië beter gaat bevallen dan in Cambodja. Tenslotte is Ethiopië nog een stuk armer en daardoor primitiever en minder comfortabel dan Cambodja. Daar hadden ze een een wasmachine, airco en een auto. Hier heeft Debbie al behoorlijk moeten lopen om haar boodschappen te doen, wat ze absoluut niet gewend was. Ze viel bijna van haar stoel toen ze hoorde dat ze bijna 5 mijl gelopen had: dat nieuws moet zo snel mogelijk gemaild naar de States.

Gisterenmiddag werden we uitgenodigd om iets te komen eten en drinken ter gelegenheid van de 10e verjaardag van Jigirmal, het gehandicapte zoontje van Amaretch die zelf ook gehandicapt is. Beiden hebben ernstig misvormde handen, onderbenen en voeten. Amaretch kan met haar beugels en krukken nog wel zelf lopen, het jongetje kan dat al niet meer. Ze wonen in een zeer eenvoudig huisje van mud, dat geen toilet, keuken of electriciteit heeft en slechts uit twee kamertjes bestaat. De vader heeft geen onderwijs genoten en probeert als dayworker de kost te verdienen. Dat betekent dat hij elke ochtend vanaf een uur of zeven langs de kant van de weg staat in de hoop dat er iemand langs komt die hem die dag aan werk kan helpen. Als hij geluk heeft wordt hij die dag aangenomen door een particulier die hem kan gebruiken bij het bouwen van een huis. Dat betaalt nl het beste: 15 birr = 1 euro per dag. Als hij wat minder geluk heeft kan hij een dag aan de weg werken: 10 tot 11 uur zwaar lichamelijk werk in de brandende zon voor 10 tot 12 birr per dag. Helaas zijn er ook dagen waarop hij rond 10 uur ‘s morgens al weer thuis komt omdat het die dag niet lukt om werk te vinden.

Alleen al de huur voor het huisje is 100 birr per maand, en de huisbaas blijft die huur verhogen. Het goede nieuws voor dit gezin is dat er een Noors gezin is dat de kosten voor de school van de twee kinderen betaalt zodat ze goed onderwijs krijgen; er is ook nog een gezond dochtertje. Amaretch zelf wordt door een ander Noors gezin gesponsord en is bijna klaar met een opleiding tot apothekersassistente. Ze hoopt daarna een baan te vinden maar of dat gaat lukken?

Amaretch heeft een paar andere blanken en ons gevraagd of we ze financieel kunnen helpen zodat ze een eigen huis kunnen kopen om niet meer afhankelijk te zijn van die huisbaas en zijn steeds weer komende huurverhogingen. Alleen kost een beetje huisje hier tegenwoordig ook al zo’n 60.000 birr. En als ze een keer een eigen huisje hebben zal het vinden van een baan nog moeilijker worden omdat het zoekgebied dan beduidend kleiner zal zijn. Verder blijkt dat dit gezin al jaren geholpen is door allerlei mensen maar dat heeft er niet toe geleid dat er enige verbetering in hun situatie gekomen is. Ze zijn nog steeds even arm en afhankelijk. Na overleg met de Noorse familie die ze al veel langer kennen hebben we besloten om voorlopig geen geld voor een huis te geven – hoewel we dat aan een kant jammer vinden. We willen best graag hier en daar helpen (en doen dat ook), maar ten eerste moet je kiezen uit erg veel mensen die dat graag willen, en ten tweede weet je niet waarmee je nou goed doet om de zelfredzaamheid van mensen te behouden en stimuleren. Dus hopen we dat Amaretch gewoon doorgaat om zelf een baan te zoeken, desnoods buiten Arba Minch, en willen we wèl graag de jongen nog eens medisch laten onderzoeken om te kijken of er eventueel nog iets van een behandeling mogelijk is, of dat hij met bepaalde hulpmiddelen zoals beugels en krukken toch zelf een beetje zal kunnen lopen. Mocht ook dat laatste niet mogelijk zijn dan kan in de toekomst een electrische rolstoel misschien een oplossing zijn om hem toch een beetje onafhankelijk en mobiel te kunnen maken. Op dit moment heb je hier nog weinig aan een rolstoel maar als de asfaltweg straks klaar is biedt dit misschien wel mogelijkheden. Dus eerst een afspraak met een Noorse arts en daarna mischien de mogelijkheden via het Liliane fonds eens onderzoeken. We willen best zelf bijspringen voor zo’n rolstoel, maar liever via een specialistenoordeel dan in het wilde weg.

We houden jullie op de hoogte.

Foto’s van een en ander op http://hanshesseling.nl/am18.pdf
Bijschriften:

1 “Mabrat yellem”, zeggen de mensen hier dan, “no light”. Electriciteit uitgevallen dus. Lastig koken voor 13 personen op de twee petroleumstellen – maar gelukkig kwam het “licht” snel weer.
2 Buffet voor verjaardag
3 vlnr Uta (Duitse stagiaire Rosa project), Karen (collega VSO van College of Teacher Education, English Language Improvement Program), Damtachew (onze vroegere buurman en dean van Mekane Yesus TechnicalCollege), Rachel en Amanuel (buren op Mekane Yesus)
4 vlnr vanaf Amanuel: Ketil en Brit, de Noorse kwekersfamilie die nog altijd zaailingencultuur probeert in te voeren, Abraham en zijn vrouw (buren)
5 Dan in de bak van de Mekane Yesus – Toyota met zijn net in Arba Minch gekochte nieuwe koelkast en “salon”tafel
6 Amaretch
7 Echtgenoot, oma, Debbie, en Amaretch en dochtertje in hun woonkamer
8 Jigirmal met zijn zusje. Hij heeft net “de Heer is mijn herder” getekend in het Amhaars
9 Jigirmal en zus
10 Hanny en de rekels