Kalithi Gojo

Kwart over zeven, Brand Pharmacy. Ik sta op Jidenegachew te wachten. Die komt zo met zijn busje - het begin van een reis door Addis die uitmondt op AASTU’s eerste campus. AASTU: Addis Ababa Science and Technology University, mijn huidige werkgever. Die van Dr Tarekegn, voor de ingewijden. Eerste campus: een maand geleden zijn we verhuisd. Tot dan toe zaten we als ‘gasten’ (2000 studenten, en zo’n honderdvijftig docenten en andere medewerkers) op terreinen en in gebouwen van het Kotebe College of Teacher Education, en van het Defense University College. Twintig minuten met de bus van ons huis. Nu zitten 2000 studenten in dormitories in een bouwput op een heuvel buiten de stad (daarover later meer), en komt de staf overdag uit Addis om daar te weken.

Brand Pharmacy is vlak bij ons huis, en Jichew is bijna altijd op tijd. Maar dan! We halen op onze rit in ieder geval de eetclub op. Drie mensen waarmee ik veel optrek: Abraham, direkteur ICT; Abeba, hoofd PZ; en Eyasu, hoofd inkoop. Eerst Abeba. Een stevige vrouw, in vlees zowel als presentatie. Woont op Casa Anchies, tien Jichew-minuten bij mij vandaan. Eerst over een abortusweggetje naar haar appartement. Ze is alleenstaande moeder van een dochter, Maki (heb haar proberen uit te leggen dat een maki een aap is, en toen bleek Maki eigenlijk Magdalewit te heten) van dertien. Die stapt ook in de auto, want Abeba gebruikt het busje ook een beetje voor eigen doeleinden, en Maki moet naar school in de buurt waar zij beiden eerst woonden. Toen haar man er ook nog een beetje bij was.

Daarna verder op weg. Maar eerst moet Abeba ergens 3 flessen melk voor Eyasu halen – met het busje. Voor we bij Meskel Square, het centrale plein zijn belt Abraham van het nummer van zijn broer, dat hij vandaag meerijdt (soms gaat hij met zijn eigen auto, diaspora als hij is). Hij heeft zijn telefoon verloren en is al een kleine week incommunicado, omdat hij niet zo snel een nieuwe had (!) en mede omdat hij z’n Gmail password was vergeten en er dan een security check is via je telefoon – en die had hij dus niet meer. Mijn nummer is het enige dat hij uit zijn hoofd kent. Dan moet Maki afgezet worden bij Blue Bird High School. Dat is vrijwel niet om – maar op de terugweg moeten we speciaal langs Cherkos, waar een oma op Maki past nadat ze uit school is gekomen. Dat is weer wèl goed voor een kwartier extra.

Abraham zit op het terras van het restaurant van zijn broer net een peuk op te steken als we komen. Hij is nog net geen kettingroker, maar is er wel dicht bij. Rookt de sigaret op door een open achterraampje van het busje. Bij Eyasu’s huis (vorige week stonden we daar een kwartier vóór omdat het te hard regende) blijkt Abeba het verkeerd gedaan te hebben: het moest drie liter melk zijn, geen drie flessen. Eyasu gaat zelf vandaag niet mee, want hij heeft een routinecontrole in het ziekenhuis. Slechte nieren.

Inmiddels is Teddy Afro op de CD-speler weer eens bij track 6 aangekomen, een reggae-achtig nummer. De CD kwam een maand geleden uit, veroverde Ethiopië in noodtempo en is dagelijkse kost voor Jichew. Is hij afgelopen dan begint hij gewoon opniew. Abeba zingt Aye, aye-ie-ee mee en Jichew doet de ah, ah. Teddy Afro zat een maand in de bak wegens betrokkenheid bij een dodelijk verkeersongeval; het gerucht zegt dat hij er geen schuld aan had, maar dat een de overheid onwelgevallig liedje de rechtsgang een beetje nadelig heeft beïnvloed. Mooi zoals er altijd geruchten zijn. “Musici,” zei Eyasu een andere dag, “de meesten hebben momenten dat ze in onethisch gedrag vervallen.” Dat was naar aanleiding van mijn verhaal dat Tilahun Gesesse zich nog eens vergrepen had aan de achttienjarige dochter van weer een nieuwe vrouw van hem, waarop haar broer hem in zijn badkamer neerstak. “Er is er maar één van onbesproken gedrag: Aster” (Aster Awoke). Eyasu benoemt de dingen vaak wat formeel, “onethisch gedrag”. Hoe dan ook, Teddy Afro’s populariteit heeft niet geleden van zijn poosje in de bak. En het busje heeft zulke goede speakers dat ik regelmatig oorwatten in doe, zeker als overal het plastic van de deurbekleding en zo mee gaat trillen.

We rijden een eindje langs de oude spoorrails, van de Djibouti-lijn, die nu plaatselijk dienst doet als schapen- en geitenmarkt. Voederbakken op de rails, geiten en schapen erbij. Of er in. Dan draaien we de Debre Zeit Road op om een paar files mee te pakken. Jichew is een veilig maar abrupt rijdend chauffeur, dat maakt lezen in de auto een slechte optie. Is onder andere goed in het vermijden van visgraatopstoppingen, waar iedereen vast staat omdat hij aan alle kanten is klemgereden. Die zijn heel lastig te ontwarren.

Daarna komen de meest afgrijselijke vijf kilometer van de dertig kilometer lange rit: het stuk na de ringweg-rotonde over de uitvalsweg voor alle verkeer naar het oostelijke deel van het land (dus ook zuidoost, noordoost en Djibouti). Hier wordt het een bulderen en stinken, grommen, kruipen en wringen op een ongeveeer drie rijstroken brede pokdalige asfaltweg, stapvoets rijden en stilstaan tussen de zwarte kwalm die optrekkende vrachtwagens door een opengelaten raam naar binnen spuwen. Als surrealistisch misplaatste wezens staan hier bovendien midden op de weg tussen al het geraas, gerook en getier regelmatig nog oude paarden doodstil op het asfalt. In de steek gelaten trekdieren van de ghari’s, de tweewielige paardekarren op de zandwegen van deze weg af, die te oud waren om nog een beetje mee te komen. Als we die hellefuik uitkomen ter hoogte van waar we linksaf slaan voor de rustige laatste 15 minuten naar de campus doemt mijn hotel op.

Uh, mijn hotel?

Ja, het was mij al snel duidelijk dat dit zo niet elke dag kon. Ruim anderhalf uur heen, soms bijna twee uur terug, hobbelend en schuddend dwars door een stad vol waanzinnig verkeer, stank, rook,en chaos. Ik heb een behoorlijke drive voor AASTU (waarover ook een volgende keer meer), maar er zijn grenzen, ook al lijdt iedereen in gelijke mate: vijf bussen halen elke dag de personeelsleden uit alle hoeken en gaten van Addis en brengen ze er weer terug. Al in de eerste week na de verhuizing van AASTU naar Akaki heb ik geregeld dat ik gemiddeld twee dagen per week thuis werk. Er is heel veel te ontwerpen, te schrijven (aanbestedingen) en zo meer. Maar zelfs drie dagen op en neer is te slopend. Dus heb ik in het eerste drieweggesprek (VSO – AASTU – ikzelf) gezegd dat ik doorgaan alleen een haalbare kaart vind als ik maandag en vrijdag thuis werk of in de stad de nodige contacten bezoek, en dinsdag- en woensdagnacht zo dicht mogelijk bij de campus in een hotel slaap. Daar was niemand tegen, en Tarekegn (nou ja, de Universiteit) betaalt het hotel. VSO wilde wel een huis in de buurt zoeken, maar daar schiet Hanny voor haar werk weer niks mee. Ook al zou niemand het uiteindelijk betalen: geld is er om problemen op te lossen, dus ik heb er ook geen moeite mee dat zelf te doen.

Ik moet dus wel een hele goede reden hebben om in zo’n job te willen blijven werken! Zelfs daarover een volgende keer meer. Voor nu kijk ik opgelucht het busje na als dat zich om kwart over vijf, na mij afgezet te hebben bij het Kalithi Gojo hotel, klem rijdt in de file. Als het tegen zit gaat Teddy Afro nog bijna twee keer zijn hele CD doen onderweg.

Foto’s op http://hanshesseling.nl/49.pdf ditmaal van ons bezoek, Inge en Mieke, waar we samen leuke dingen mee deden en waar Hanny nu mee naar het Noorden is.

1 Eten bij cultureel restaurant Yod Abessynia. Dansers doen op het toneel regionale dansen – maar die foto’s zijn allemaal te vaag geworden, en het filmpje te lang om te uploaden.
2 - 14: wandelen in de Wenchi-krater (Mieke was niet mee)
3 wachten op het bootje dat je over het kratermeer zet
4 idyllisch wonen
5 de steile kraterranden worden toch nog gebruikt voor akkerbouw
6 ploegen gaat dan zo..
7 ... of zo, met lange tweepuntige stokken worden de plaggen omgelegd
8 het onderdeel met de paarden
9 een van de watermolens
10 – 14 een van de mooiste plekken om op een paard te zitten
15 landschap in de buurt van de krater. Een beetje regen zou niet gek zijn.
16 naar bruidsparen kijken in de tuin van het Gjion hotel (de limousine is leeg, de party is in het park)
17 bruidmeisjes bij een Oromia-bruiloft
18 de cups van die huurjurken blijven niet altijd goed strapless zitten
19 moslimbruidspaar
20 bedrukte stemming?
21 iedereen is open voor een babbel (de diaspora’s zoals deze heer zijn er doorgaans alleen het meest bedreven in)
21 stemming is omgeslagen
22 Inge was in Wenchi een beetje verbrand en probeert met een netela de rode delen te bedekken
23 bruidsmeisjes die toch even niets te doen hebben laten haar zien hoe je dat doet
24 wij hebben elkaar
25 de auto’s met nieuwe gezelschappen blijven komen. Uit de auto: eerst dansen en zingen